Vilnius, de 'barokparel' van het Oosten!

22-10-2025

Dag 5, Vilnius:

Vandaag zou voor ons de dag zijn waar we Vilnius eens goed bezoeken. Gister waren we aangekomen in Vilnius, en vandaag gaan we dus opweg langs alle belangrijke hoogtepunten, en bezoeken hierbij dus ook onze 2e Baltische hoofdstad, die prachtiger is dan verwacht! Reis met me mee, naar Vilnius!

Vandaag begonnen we de dag erg laat, rond 11.00 gingen we pas de deur uit. Maar dat betekende niet dat we de dag niet vol konden afronden!
Nu het licht was, zag ik dat de grote gebouwen, die we gister tijdens onze wandeling zagen, ook echt groot en de stijl hadden die ik verwachtte: een beetje Jugendstil of laat-romantieke stijl, met gevels die witte steenlijsten hadden rondom de ramen en deuren, waardoor ze er erg chique uitzagen. Inderdaad een veel grotere stad, ook qua uiterlijk, dan Riga, dus!


Onderweg naar onze eerste bestemming liepen we langs het Radvila Paleis Kunstmuseum (Radvilų rūmų dailės muziejus). Dit was, zoals in de naam al wordt gezegd, vroeger een paleis, maar nu dus een museum. We gingen er niet in, maar konden wel het paleis van de buitenkant zien. Het zag er vrij sierlijk uit, met beige muren, steenlijsten en rode daken. Dit is erg typisch voor een gebouwd gebouwd in late-renaissance stijl, met invloed uit Frankrijk maar ook Nederland!

Toen we nog wat verderliepen, kwamen we langs het Ministerie van Nationale Defensie van Litouwen (Lietuvos Respublikos Krašto apsaugos ministerija) en een roze barokkerkje met een pleintje ervoor, de Heilig Kruiskerk (Vilniaus Šv. Kryžiaus bažnyčia), voordat we uiteindelijk aankwamen bij het


Presidentieel Paleis van Litouwen (Prezidento kanceliarija)

Dit verrassend groot gebouw, met invloed van de stijlen neoclassistisch en Empire, werd definitief gebouwd zoals het nu is in 1834. Het werd oorspronkelijk gebouwd als bisschoppelijk paleis, en is nu dus de werkplaats van de president van Litouwen.
Deze stijlen kun je natuurlijk terugzien in het gebouw zelf. De basis lijkt dus op een moderner paleis, met simpele steenlijsten, maar wat uniek is aan het neoclassisme zijn dus de invloeden uit de klassieke periode, in dit geval de opmerkende Griekse pilaren, aan de voorkant van het paleis. Dit is dus net als de kathedraal; in Vilnius houden ze wel erg van de Grieken!

Maar in elk geval is dit gebouw best wel uniek als combinatie van deze twee prachtige stijlen, een paleis én een tempel!

De vlaggen vóór het Presidentieel Paleis!
De vlaggen vóór het Presidentieel Paleis!
Op selfie met het Presidentieel Paleis!
Op selfie met het Presidentieel Paleis!

Universiteit van Vilnius (Vilniaus universitetas)

Naast het presidentieel paleis ligt de Universiteit van Vilnius. Het gebouwencomplex van de Universiteit is vrij simpel; grote, beige gebouwenblokken met lange ramen vormen samen een soort binnenplaats bij de ingang. Als je eenmaal door de poort bent gelopen, zie je dezelfde stijl terug in de werkelijke binnenplaats. De beige gebouwenblokken vormen ook hier samen een binnenplaats. Deze gebouwenblokken hebben een combinatie van verschillende stijlen, zoals barok, renaissance en late-romantiek.

De Universiteit van Vilnius is al in 1579 opgericht, en is daarmee een van de oudste en grootste universiteiten van Oost-Europa. De Universiteit staat bekend om haar binnenplaatsen en een grote, mooie bibliotheek, die wij helaas niet bezochten.

Toen we wat verder liepen, de binnenplaats van de universiteit weer uit, kwamen we aan bij de Sint-Johanneskerk (Šv. Jono Krikštytojo ir Šv. Jono apaštalo ir evangelisto bažnyčia), een barokkerk die bij het universiteitscomplex hoort. Deze grensde aan een binnenplaats, waar de gebouwen bestonden uit beigegele renaissanceblokken. Ook had deze kerk een toren (ook barok, beigegeel met zwarte daken), die alleen grensde met de kerk door een poort.

Maar de echte verrassing was het interieur van de kerk. De buitenkant was best wel standaard barok, met wat pilaren, de 'vloeibare' vorm van barokkerken en de pastelkleur. Er waren enkele beelden aan de gevel, maar verder was er niks bijzonders. Maar de binnenkant is een heel ander verhaal!...

De binnenkant is FEL gedecoreerd met een Litouwse barokstijl: allerlei kleuren marmer waren gebruikt in het maken van het hoofdaltaar, dat bestond uit meerdere pilaren (die ondersteund werden door onder andere standbeelden, maar ook marmerblokken). Op de tweede laag pilaren bevonden zich steeds meer beeldjes, maar ook bloempatronen en schilderijen, en helemaal bovenin was een standbeeld waar gouden zonnestralen vandaan kwamen. Het was echt prachtig, overal was zoveel detail en decoratie!
Bovenin de kerk, bij het gewelf, waren pastelkleurige plafondschilderijen aangebracht van bijvoorbeeld bloemen. De zijaltaren waren in dezelfde stijl als het hoofdaltaar gemaakt (dus barokstijl met pilaren en standbeelden), en als kers op de taart had deze kerk ook nog gekleurde ramen, in diverse patronen!

Achterin de kerk bevind zich het groen-gele orgel, dat ook heel mooi is gemaakt, met gouden randjes en zo'n natuurlijke vorm van groen. Bovenop het orgel bevinden zich engelen die gouden trompetten bespelen. Prachtig! Zeker een verrassing!

Na deze aagename verrassing bezochten we nog een van de binnenplaatsen van de universiteit (deze had een romantiekstijl, met een soort baroktorentje bovenop het gebouw), voordat we ons bezoek aan de universiteit dan eindelijk afrondden.

Op selfie met de Sint Johanneskerk!
Op selfie met de Sint Johanneskerk!
Een van de binnenplaatsen van de Universiteit!
Een van de binnenplaatsen van de Universiteit!

Stadshuisplein (Rotušės aikštė)

Het Glazen Kwartier liep uiteindelijk uit op het Stadshuisplein. Op dit vrij grote plein bevond zich een soort rond scherm, een 'portaal' naar willekeurige plekken in de wereld, real-time! Dat was erg cool!
Achter dit portaal bevond zich het echte stadshuis, en ook deze was in neoclassistische stijl, het kon zelfs een Griekse tempel zijn! De vorm van Griekse tempels is volledig overgenomen, er is niet eens meer een gebouw erachter! Alleen de iconische driehoek en pilaren aan de voorkant, die zó naar achteren strekken. Een erg unieke keuze van bouwstijl!

De reden van Vilnius zoveel beïnvloed is door deze Griekse stijl is door het Russische Rijk in de 18e en 19e eeuw, toen deze stijl daar heel populair was, vandaar!

Aan het plein bevond zich nog een andere barokkerk. Deze was pastelroze, en heette de Sint-Casimirkerk (Vilniaus Šv. Kazimiero bažnyčia). Deze leek er op de Sint Johanneskerk van eerder: het altaar en de zijaltaren waren in een Litouwse barokstijl gebouwd: vol met verschillende kleuren marmer, standbeelden, waarvan sommige met goud waren versierd en natuurlijk schilderijen! Alleen had deze kerk ook nog een dome, die vanbinnen heel erg groot leek!

Het hoofdaltaar van de Sint Johanneskerk!
Het hoofdaltaar van de Sint Johanneskerk!

Glazen Kwartier (Stiklo kvartalas)

Een paar straten verder kwamen we aan bij het Glazen Kwartier (ooit een Joods ambachtsdistrict). De straten zijn erg vrolijk en sfeervol. Ze zijn simpel, maar hebben allerlei vrolijke pastelkleurtjes en rode daken: het lijkt wel Zuid-Europa, met al die kleuren!
Ook leven er in het Glazen Kwartier allerlei Litouwse tradities, zoals ambacht en creativiteit. Het is niet heel groot, maar wel vrolijk en sfeervol!

Lopen door het glazen kwartier!
Lopen door het glazen kwartier!

Op selfie met het Stadshuisplein!
Op selfie met het Stadshuisplein!

Poort van het Morgenrood (Aušros vartai)

Na wat lopen door de straten van Vilnius kwamen we uiteindelijk aan bij een pastelblauwe poort die erg opvalt. Niet alleen door de grote en wijde ramen, maar vooral door de stijl. Deze was namelijk Art Noveau/Jugendstil! Een modernere soort stijl dus! Van de achterkant (dus richting de stad) was het mooier, met gouden versieringen, de witte pilaren die over de gevel liepen en het pastelblauwe zijgebouw, dat in dezelfde stijl is opgebouwd.

Aan de andere kant is het... minder mooi. De poort is dan volledig wit, met 5 cirkels erin en aan de bovenkant, tussen stenen klimopplanten, staat het wapen van Vilnius. Middenin de gevel staat ook nog een standbeeld van Christus. Veel minder mooi en gezellig dan de andere kant dus!

Deze poort is richting het Oosten gebouwd: daarom heet het ook de Poort van het Morgenrood: deze poort kreeg als eerste het morgenrood te zien. De poort was in 1522 gebouwd en hoorde oorspronkelijk bij de verdedigingslinie van Vilnius.

Op selfie met de Poort van het Morgenrood!
Op selfie met de Poort van het Morgenrood!

Voordat we naar onze volgende bestemming gingen, liepen we nog langs de Halės Markt (Halės turgus). Deze markt lijkt erg veel op de Centrale Markt van Riga, met een soort half ronde vorm met veel kraampjes en restaurants in het gebouw. Er was niet iets heel bijzonders aan deze markt, alleen dat het dus de oudste markthal in de stad is, gebouwd in 1906.

Na ons bezoek aan de markt liepen we een stukje door de straten, waarbij we ook een soort fort, de Fortheuvel (Bastėjos kalnas), tegenkwamen, die op een heuvel lag. En ook al was ons uitzicht deels geblokkeerd door de bomen, we hadden alsnog mooi uitzicht op de stad; de Gediminastoren, de kathedraal, de Sint Annakerk... Je zag verrassend veel!

De Fortheuvel!
De Fortheuvel!
We lopen de Halės Markt in!
We lopen de Halės Markt in!

Užupis

Als volgende bezochten we de Republiek van Užupis. Ja, een republiek, voor hun dan... Deze 'republiek' verklaarde op 1 april 1997 onafhankelijkheid. Ze hebben een eigen grondwet, leger en feestdag!
Oorspronkelijk was het een van de oudste wijken in de stad (sinds de 16e eeuw al), en nu is er veel cultureels in het gebied. Er zijn veel kunstgebieden en straatjes vol met straatkunst.

Ook hebben ze hun "grondwet" in verschillende talen aan de muur opgehangen, zo mag... "Iedereen heeft het recht om lui te zijn en stroopwafels te eten..." Mooie grondwet!
Een ander belangrijk hoogtepunt van Užupis is de Engel van Užupis (Užupio angelas). Dit is een bronzen standbeeld van een engel die op een hoorn blaast en is dus belangrijk voor de republiek, als teken.

De "grondwet" van Užupis!
De "grondwet" van Užupis!
De rechtervlag is de vlag van Užupis!
De rechtervlag is de vlag van Užupis!

Naast Užupis ligt de Benardine Tuin (Sereikiškių parko Bernardinų sodas). Dit beroemde en gezellige park ligt langs de rivier de Vilnia, en is fijn voor bijvoorbeeld wandelen en de mooie herfstsfeer. Ook is er een muzikale fontein, die steeds verandert qua hoe hij water spuit!

Wij in de Bernardine Tuin!
Wij in de Bernardine Tuin!

Sint Annakerk (Vilniaus Šv. Onos bažnyčia) & Sint-Franciscus en Bernardinuskerk (Vilniaus šv. Pranciškaus Asyžiečio (Bernardinų) parapija)

Als volgende zouden we een van de bekendste kerken van Vilnius bezoeken: de Sint Annakerk, die naast de Sint Fransiscus en Bernardinuskerk ligt. De Sint Annakerk is een gotische kerk, met dus veel detail en strepen langs de gevels, het schip en de torens. De kerk is niet groot van schaal, maar is alsnog indrukwekkend. Wat ook uniek is is dat de kerk uit baksteen bestaat; dat is uniek voor een gotische kerk! Helaas was de Sint Annakerk gesloten, dus konden we haar niet bezoeken.

De Sint Fransiscus en Bernardinuskerk was wel open. Vanbuiten lijkt het net alsof het bij de Sint Annakerk hoort, met een gotisch ondergedeelte van baksteen, maar het dak is in barokstijl gebouwd, wel met passend oranje dat lijkt op baksteen. Nogmaals een erg unieke combinatie, dus!

Vanbinnen is de Sint Fransiscus en Bernardinuskerk een combinatie van gereformeerd gotisch (allerlei houten gotische elementen als het altaar en de zijaltaren), maar met barokelementen zoals het orgel en de plafondschilderingen aan de gewelven. Op de muren zijn schilderingen gemaakt van Bijbelse verhalen, en ook vanbinnen is het dus een unieke mix van stijlen!

Op selfie met de Sint Annakerk en de Sint Fransiscus en Bernardinuskerk!
Op selfie met de Sint Annakerk en de Sint Fransiscus en Bernardinuskerk!

Gediminastoren (Gedimino pilies bokštas)

En nu, misschien wel het hoogtepunt van de dag; het uitzicht vanaf de Gediminastoren! We liepen naar de grote heuvel, en beklommen het pad en de trappen. Toen we eindelijk boven waren, was het uitzicht al geweldig, maar hierna kochten we nog tickets voor de toren zelf.

In de toren was er een museum over de geschiedenis van de heuvel en het kasteel, en uiteindelijk zagen we het uitzicht, en dat was prachtig!
Vanaf de toren zag je alles van Vilnius! De kathedraal en de toren, alle gebouwen die in late renaissance gebouwd waren, de vele straten, de tv-toren in de verte, de rivier de Neris die vreedzaam stroomt, het nieuwe centrum met de hoge torens en de heuvel naast de kasteelheuvel. Je zag werkelijk alles, en het was prachtig!

Het museum in de Gediminastoren!
Het museum in de Gediminastoren!
Het uitzicht vanaf de Gediminastoren op Vilnius!
Het uitzicht vanaf de Gediminastoren op Vilnius!

De binnenkant van de Kathedraal van Vilnius!
De binnenkant van de Kathedraal van Vilnius!

Als één na laatste bestemming besloten we de Kathedraal van Vilnius (Vilniaus arkikatedra) nog van binnen te bezoeken. Vanbinnen was het interieur natuurlijk ook neoclassistisch, met altaren en zijaltaren die nu letterlijk in de Griekse stijl waren gebouwd. De gewelven waren bedekt in een soort luspatronen, en in alle kleine zijkappelletjes waren er verschillende stijlen, als barok en renaissance gecombineerd, om veel mooie patronen te creeëren!


Petrus en Pauluskerk (Vilniaus Šv. apaštalų Petro ir Povilo bažnyčia)

En als laatste bestemming besloten we dan de Petrus en Pauluskerk te bezoeken, een PRACHTIGE barokkerk!
Toen we aankwamen werden we begroet door een best wel simpele gevel, due net zo goed elke andere barokkerk kon zijn, met twee torens aan de zijkant en de poort in het midden. De buitenkant was in een beige kleur geverfd.

Maar toen we binnenstapten veranderde alles: overal, in elke hoek van de kerk, waren er standbeelden, patronen of een andere manier van versiering: overal! Op de dome, de muren, het plafond, de zuilen... het was prachtig! De versieringen waren ook elk met veel detail: personen, dieren, bloemen... het was supermooi!

In sommige muren zaten standbeelden van heiligen; het hoofdaltaar bestaat uit een groot schilderij en het orgel was met gouden randjes gedecoreerd, waar de Griekse pilaren weer een beetje terugkomen. Écht een prachtige kerk! De mooiste in Vilnius (die we kennen)!

Op selfie met de Sint Petrus en Pauluskerk!
Op selfie met de Sint Petrus en Pauluskerk!

Toen we deze kerk hadden bezocht gingen we als volgende eten in de stad, bij een lokaal restaurant genaamd Etno Dvaras.
Daarna maakten we een avondwandeling waarbij we het Presidentieel Paleis nogmaals bezochten, en de andere elementen die we eerder waren tegengekomen, zoals het ministerie en de rozebarokkerk.

Eten bij Etno Dvaras!
Eten bij Etno Dvaras!
Het Presidentieel Paleis 's nachts!
Het Presidentieel Paleis 's nachts!

Wat een dag, en wat hebben we veel gedaan! We hebben ALLE hoogtepunten van Vilnius bezocht, en dat is VEEL! En morgen gaan we er natuurlijk weer op uit!
Tot de volgende blog!

ESTLAND - Tallinn
LETLAND - Riga
LITOUWEN - Vilnius